PGS.TS Nguyễn Thị Quế Anh, Hiệu trưởng Trường Đại học Luật, ĐHQGHN chủ trì tọa đàm. Cùng tham gia toạ đàm có đại diện chương trình Aus4Innovatio; đại diện Trung tâm chuyển đổi số và thống kê nông nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn; Vụ Công nghệ cao, Bộ Khoa học và Công nghệ cùng đại diện các trường, viện nghiên cứu, các cơ sở nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực nông nghiệp.

Báo cáo dẫn đề của PGS.TS Nguyễn Thị Quế Anh trình bày tổng quan về trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực nông nghiệp và nhận diện những thách thức về đạo đức, xã hội. Bà đã nhấn mạnh vai trò ngày càng quan trọng của trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực nông nghiệp, đặc biệt với việc tạo dựng nền nông nghiệp chính xác; hỗ trợ quản lý hiệu quả trong lĩnh vực nông nghiệp, thúc đẩy nông nghiệp bền vững và an ninh lương thực, … Với trí tuệ nhân tạo trong nông nghiệp chính xác, việc tùy chỉnh việc sử dụng tài nguyên và từ đó tăng năng suất, các rào cản đối với an ninh lương thực ở các nước đang phát triển có thể được vượt qua. Các dịch vụ hỗ trợ trí tuệ nhân tạo có thể giảm căng thẳng về môi trường, giảm lãng phí thực phẩm và cải thiện trí thông minh thông tin của nông dân để theo dõi dữ liệu và đạt được kết quả tốt hơn.

PGS.TS Nguyễn Thị Quế Anh cho biết thêm, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong nông nghiệp cũng tạo nên các thách thức lớn về về đạo đức, xã hội liên quan đến đảm bảo đảm công bằng, bình đẳng trong cơ hội tiếp cận công nghệ, bảo vệ quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu, thu hẹp khoảng cách số, … Việc sử dụng tối đa trí tuệ nhân tạo trong sản xuất nông nghiệp chỉ có thể đạt được thông qua nỗ lực chung hướng tới nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm: Các nhà nghiên cứu phải phát triển các công cụ trí tuệ nhân tạo thân thiện với người dùng và tiết kiệm chi phí để nông dân có thể tiếp cận chúng ở bất kỳ quy mô sản xuất nào; các bên liên quan phải xây dựng các chính sách đảm bảo an ninh dữ liệu và bảo vệ nông dân khi áp dụng các công nghệ này.

PGS.TS Nguyễn Thị Quế Anh nêu khuyến nghị, việc sử dụng AI trong sản xuất nông nghiệp chỉ có thể đạt được hiệu quả và bền vững thông qua nỗ lực chung hướng tới nghiên cứu, ứng dụng AI có trách nhiệm. Theo đó, các nhà nghiên cứu phải phát triển các công cụ AI thân thiện với người dùng và tiết kiệm chi phí để nông dân có thể tiếp cận ở bất kỳ quy mô sản xuất nào. Các bên liên quan phải xây dựng chính sách bảo đảm an ninh dữ liệu và bảo vệ nông dân khi ứng dụng công nghệ này.

Trong khi đó, ông Đặng Duy Hiển - Phó Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số và Thống kê Nông nghiệp, Bộ NNPTNT đã cung cấp bức tranh toàn cảnh về thực trạng và định hướng phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực nông nghiệp tại Việt Nam.

Ông Hiển cùng các cộng sự đã chỉ rõ công nghệ thông tin, chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo đã và đang ứng dụng tương đối rộng rãi trong “chuỗi giá trị sản xuất ngành hàng nông nghiệp” ở Việt Nam từ chuẩn bị (khuyến nông), đến phát triển các giống cây trồng mới, áp dụng máy bay AUV trong chăm sóc, quản lý sâu bệnh, tối ưu hoá thời gian thu hoạch và bảo quản, thúc đẩy mạng lưới vận chuyển và phân phối nông sản và xúc tiến thương mại, tiêu thụ sản phẩm. Đại diện Trung tâm Chuyển đổi số và Thống kê Nông nghiệp, Bộ NNPTNT cũng chỉ rõ và phân tích những khó khăn, thách thức và triển vọng của việc đưa trí tuệ nhân tạo tham gia hỗ trợ sản xuất nông nghiệp.

TS. Nguyễn Anh Đức - Trường Đại học Luật, ĐHQGHN đã phân tích kinh nghiệm quốc tế về phát triển trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm trong lĩnh vực nông nghiệp. Thông qua phân tích các báo cáo, hướng dẫn của tổ chức quốc tế như (tổ chức FAO), các quốc gia về trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực nông nghiệp (như ở Hoa Kỳ, Úc, Châu Âu..), TS. Nguyễn Anh Đức đã nhận diện xu hướng phát triển và nhấn mạnh tầm quan trọng của nguyên tắc đạo đức cốt lõi khi phát triển trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm trong lĩnh vực nông nghiệp. Ông cũng đề xuất cần đặc biệt quan tâm các cách tiếp cận về an toàn dữ liệu, về an toàn lao động, đến vấn đề bảo đảm minh bạch về dữ liệu và quyền riêng tư, bảo đảm sự tham gia của nông dân trong quá trinh phát triển của hệ thống trí tuệ nhân tạo…

Trong khuôn khổ của tọa đàm, một số nhà khoa học cho rằng để nông nghiệp phát triển bền vững, là trụ cột của nền kinh tế, thì phải dựa trên khoa học - công nghệ, trong đó chuyển đổi số, ứng dụng AI là giải pháp ko thể thay thế. Vấn đề là sử dụng công nghệ thông tin, AI một cách minh bạch, công bằng; bảo đảm nguồn lực, đặc biệt là nguồn nhân lực ở cơ sở…

>>> Tin tức liên quan:

- Trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm trong lĩnh vực y tế: Nhận diện các rủi ro và thách thức

- Trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm trong lĩnh vực giáo dục

- Nâng cao nhận thức xã hội về các cam kết sở hữu trí tuệ trong các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới